BRON: OMROP FRYSLAN / 16 AUGUSTUS 2024 / DENNIS BOUMA
Zo'n tien jaar geleden waren ze er nog niet, maar ook in Fryslân maken ze steeds meer hun entree: de Aziatische hoornaars. Ongediertebestrijder Erik van Rijs zal vandaag in Leeuwarden samen met zijn collega Dennis Bles het eerste grote nest verwijderen.
"Spannend, maar vooral interessant", vindt hij. "Het nest is zo groot als een voetbal!" Het nest zit in een boom aan de Anne Vondelingweg in Leeuwarden. De mannen troffen het zelf aan. "We zagen eerst een hoornaar bij een wiekpotje (potje met lokstof, red). We besloten toen om zelf meerdere potjes te plaatsen om het nest te lokaliseren." Van Rijs en zijn collega Bles plaatsten in een straal van enkele honderden meters verschillende potjes. "Op de buitenste potjes zaten hoornaars, maar op de potjes meer naar midden juist niet. Toen wisten we dat het nest boven de lege potjes moest zitten. Zie het alsof ze van een uitgeklapte paraplu afglijden: ze gaan niet rechtstreeks naar beneden, maar naar de zijkant."
Het nest© Omrop Fryslân, Remco de Vries
De mannen zijn goed voorbereid om het nest te verwijderen. "We hebben een extra dik pak aan. Daarnaast hebben we ook goede handschoenen, laarzen en een helm met een bril, omdat ze ook gif kunnen spuiten." Ach, zo'n prik, daar komen we wel overheen. Naast het gif, is de prik van het dier zelf ook niet fijn. "De angel is vijf tot zes millimeter lang en de prik is vele malen heftiger dan een wespensteek. Vergelijk het maar met een breinaald en gewone naald." Bang dat het misgaat, is Van Rijs echter niet. "Ach, zo'n prik, daar komen we wel overheen."
De eersten van Fryslân
Van Rijs en Bles zijn de eersten die de hoornaar gaan bestrijden in Fryslân. "We waren al actief in de bestrijding van andere diersoorten en insecten, maar de hoornaar trok ons aan. In Friesland en Groningen was nog niemand die het deed, dus wilden wij het wel gaan doen." Daarom gingen de mannen op onderzoek uit en kwamen ze in contact met een bedrijf uit Brabant.
Training
Dat bedrijf is van Rob Voesten, een van de eersten in Nederland die zich richtte op het bestrijden van de hoornaar. "Bij hem konden we een training. Hij bestrijdt de hoornaar in een groot deel van Nederland, wij nemen die kennis mee naar het noorden." Die training betekent vooral goed opletten en het zelf doen. "Het is geen hogere wiskunde, het is gewoon doen. Dan ervaar je pas hoe het gaat. " Maar om de Aziatische hoornaar te bestrijden gelden hele andere procedures dan bij een normaal wespennest. "Bij een normaal wespennest spuit je poedergif, daar gaan de wespen dood van. Dan neem je het nest niet mee. Nu haal je het nest echter volledig weg. Dan weet je ook vrijwel zeker dat de koningin erin zit."
Kippenvoer
Hoe gaat dat dan precies in zijn werk? "Je verlamt de hoornaars met een bevriezingsspray en zuigt met een soort stofzuiger de meeste op. Het nest vang je daarna op in een bak en dat bevries je." Het is niet de eerste keer dat een nest van een Aziatische hoornaar wordt aangetroffen in Fryslân. Eerder werden nesten gevonden in onder andere Jubbega, Siegerswoude, Damwâld en Burgum. Dit keer gaat het echter om een zogenaamd 'zomernest'. Die zitten hoog in een boom en zijn een stuk groter dan het primaire nest van een hoornaar. Het is daarbij ook de eerste keer dat een nest met deze procedure wordt geruimd. Dat het nest niet wordt gesloopt, heeft ook weer voordelen. "Andere dieren kunnen er weer van eten. Je kan het bijvoorbeeld gebruiken als kippenvoer."
Een nest van een hoornaar in Jubbega, vorig jaar© Provinsje Fryslân
Het moeilijkste van het werk is volgens Van Rijs het opsporen van het nest. "Zo'n nest is eerst heel klein, het formaat van een tennisbal. Dat zit op een hoogte van 15 à 20 meter in een boom. Dat is lastig om met het blote oog te spotten." Maar hoe langer het nest er zit, hoe groter het wordt. "Uiteindelijk kunnen ze nog wel groter worden dan een voetbal. Dan zitten er tussen de duizend en tweeduizend hoornaars in."
'Zendertje'
Er is nog een bijzondere methode om het nest van een hoornaar op te sporen. "Met een zendertje. Dat klinkt wat apart, maar dan vang je er eerst één en die doe je als het ware een antenne om. Uiteindelijk vliegt dat beestje terug naar het nest en op die manier kunnen we de exacte locatie bepalen." Welke methode ze ook moeten gebruiken, Van Rijs kijkt er naar uit: "Het is een mooie uitdaging. Het is heel interessant. Daarom vinden wij het ook zo leuk om dit te gaan doen."