Rijksbeleid

Aanvalsplan

In het laatste kabinet-Rutte heeft demissionair minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof de Tweede kamer per brief laten weten dat zij in het tweede kwartaal van 2024 een ‘landelijk aanvalsplan’ zou presenteren om de problematiek rond invasieve exoten aan te pakken. Het plan is een vervolg op de evaluatie van de Nederlandse invulling van de Exotenverordening en de wereldwijd toegenomen bezorgdheid over de impact van invasieve soorten op biodiversiteit en economie. Doel van het aanvalsplan is een concrete invulling te geven aan het Nederlandse exotenbeleid voor de komende jaren. Het plan richt zich op een nationale aanpak van invasieve exoten en zal maatregelen voor preventie, vroege detectie en beheersing omvatten. De nadruk zal liggen op preventie en de vroege eliminatie van zorgwekkende ‘nieuwe’ invasieve exoten die in Nederland opduiken. Het plan beoogt ook de samenwerking tussen het ministerie van LNV, de provincies en andere belanghebbenden, zoals gemeenten, waterschappen en grote terreinbeheerders, te intensiveren. Het aanvalsplan zal in twee fasen worden uitgewerkt, een voorlopige schets in het tweede kwartaal van 2024 en de definitieve versie in het derde kwartaal. Het plan zal worden opgesteld in samenwerking met de verschillende stakeholders, waaronder provincies die momenteel al aan een gezamenlijk ambitie­document werken. De minister gaf in haar brief ook aan dat er bij het ministerie van LNV en de provincies op dit moment onvoldoende middelen beschikbaar zijn voor een effectief invasieve exotenbeleid. Of er voldoende financiering en politieke steun zal zijn voor het aanvalsplan zal afhangen van het huidige kabinet-Schoof.

Bestrijding

Planten en dieren die van nature niet voorkomen in Nederland of in Europa, kunnen uitgroeien tot een plaag. Deze exoten kunnen een bedreiging vormen voor natuur, gezondheid en economie. Daarom bestrijdt de overheid schadelijke exoten. Mensen hebben deze planten en dieren ingevoerd of ze zijn meegekomen met (ballastwater van) schepen of auto’s. Vaak hebben exoten geen natuurlijke vijanden waardoor hun aantal snel kan groeien. Sommige exoten groeien uit tot een plaag. Dit zijn de zogenaamde invasieve exoten. Ze kunnen schade veroorzaken aan natuur en/of economie en/of de gezondheid van mensen. Voorbeelden van invasieve exoten: Ambrosia, Grote waternavel, Amerikaanse grijze eekhoorn, Blauwband, Reuzenberenklauw, Rode Amerikaanse rivierkreeft.  

De belangrijkste maatregelen tegen schadelijke exoten zijn:

• Voorkomen dat schadelijke exoten het land binnenkomen.
• Komen exoten toch binnen? Dan is het belangrijk de dieren zo snel mogelijk uit het milieu weg te halen. En planten te vernietigen.

De aanpak tegen de schadelijke exoten verschilt per plant of dier.

Wereldwijd bedreigen invasieve exoten de natuur. Internationale afspraken moeten de invasie van exoten bestrijden. In landen van de Europese Unie (EU) geldt de Europese exotenverordening waarop planten en dieren staan die schade toebrengen aan de natuur. Dus ook in Nederland. Onderdeel van de Europese exotenverordening is de Unielijst van invasieve exoten. EU-landen moeten de invasieve exoten op de Unielijst bestrijden. Een deel van deze soorten komt voor in Nederland. De Unielijst krijgt regelmatig een update. Het is onder meer verboden om de planten en dieren op de Unielijst:

• in te voeren;
• te kweken of te fokken;
• te verhandelen;
• te bezitten.

Dierenwinkels, tuincentra en ook particulieren mogen de planten en dieren op de lijst niet meer verkopen.