Spring naar inhoud

Uit recente studies blijkt dat de gemiddelde lichaamsgrootte van slangen op Ibiza aanzienlijk groter is dan die van hun soortgenoten op het vasteland. Zo werd in 2013 een hoefijzerslang van 183 centimeter en 1440 gram gevangen, wat het fenomeen van ‘gigantisme’ onder deze soort op het eiland bevestigt. Deze trend is sindsdien doorgezet, met steeds meer meldingen van grotere exemplaren. In de eerste vier maanden van 2024 werden bijna evenveel slangen gevangen als in het gehele voorgaande jaar (met ruim 3000 exemplaren), wat wijst op een snelle toename van de populatie.

De verspreiding van slangen beperkt zich niet langer tot het hoofdeiland. In juli 2024 werd gerapporteerd dat slangen enkele kleine eilanden voor de kust van Santa Eulària hebben gekoloniseerd. Deze ontwikkeling bedreigt de overleving van lokale diersoorten, zoals de inheemse hagedissen, die geen natuurlijke verdediging hebben tegen deze nieuwe predatoren.

De introductie en verspreiding van slangen op Ibiza wordt grotendeels toegeschreven aan menselijke activiteiten. Het importeren van sierbomen, zoals olijfbomen, heeft onbedoeld geleid tot het meebrengen van slangen die zich vervolgens op het eiland hebben gevestigd. In een poging deze invasie te beperken, heeft de regionale overheid in januari 2023 maatregelen genomen om de invoer van bomen met een stamomtrek van meer dan 40 centimeter tijdens bepaalde maanden te beperken.

De aanwezigheid van slangen heeft een directe impact op de biodiversiteit van Ibiza. Met name de ‘sargantanas’, een inheemse hagedissensoort die als symbool van het eiland wordt beschouwd, lijdt onder de predatie door slangen. Experts pleiten voor het evacueren van deze hagedissen naar veilige gebieden buiten Ibiza om hun voortbestaan te verzekeren. De situatie wordt als kritiek beschouwd, en er is dringend behoefte aan maatregelen om deze emblematische soort te beschermen.

Naast het beperken van de import van potentieel besmette bomen, zijn er aanvullende initiatieven gestart om de slangpopulatie onder controle te krijgen. In 2024 heeft de vereniging Ibiza Preservation bijvoorbeeld al 499 slangen gevangen met behulp van 280 vallen verspreid over verschillende locaties op Ibiza. De volledige cijfers voor alle vangsten op de eilanden Ibiza en Formentera zijn nog niet bekend, maar experts verwachten dat deze opnieuw boven de 3000 exemplaren zullen uitkomen, zoals in voorgaande jaren.

Critici wijzen op nalatigheid en passiviteit van de autoriteiten als oorzaak voor de huidige situatie. Zij benadrukken dat proactief beleid en voortdurende monitoring essentieel zijn om de verdere verspreiding van slangen te voorkomen en de inheemse fauna te beschermen. De groeiende aanwezigheid en grootte van slangen op Ibiza vormen een complexe uitdaging die een geïntegreerde aanpak vereist. Zonder effectieve maatregelen bestaat het risico dat de unieke biodiversiteit van het eiland onherstelbare schade oploopt, wat niet alleen ecologische, maar ook culturele gevolgen heeft voor de gemeenschap van Ibiza.

De Moldau splitst Praag in twee. Een idyllisch zicht, maar die rivier is ook een broeihaard voor een bijzondere soort knaagdieren. Ook bij de eilanden Libeňský en Střelecký zijn er grote groepen te vinden. Toeristen op TikTok en op Tripadvisor beschrijven ze als “schattige otters om te zien zwemmen” of “leuke capibara’s om te aaien”, maar heel wat mensen vergissen zich. Het gaat om beverratten, ook wel bekend als nutria’s.

Deze knaagdieren kunnen tot 9 kilogram wegen en bijna een halve meter lang worden. Met hun typerende grote oranje tanden eten ze planten en twijgen. Ze kunnen een leeftijd bereiken van 5 jaar in de natuur en van 8t jaar in gevangenschap. Volgens de rode lijst van bedreigde diersoorten krijgt de beverrat de classificatie ‘minst zorgwekkend’.

Wie zich wel zorgen maakt om de dieren zijn onder andere de Poolse en Tsjechische overheden. Zij vragen toeristen met aandrang om niet bij de dieren in de buurt te komen en hen zeker niet aan te raken. “Beverratten leven vaak samen met ratten en kunnen ziektedragers zijn. Ook als ze zouden bijten, zou dat diepe wonden kunnen opleveren door de lengte van hun tanden”, staat er op de overheidswebsite te lezen.

Overbevolking

De exoten uit Zuid-Amerika staan in hun habitat bekend als ongevaarlijk, maar in Europa kijken ze heel anders naar de diersoort. In de negentiende eeuw werden ze met schepen meegebracht voor hun vacht en vlees.

“De laatste jaren hebben we in Tsjechië een ongekende toename van beverratten gezien. Waarschijnlijk zijn de omstandigheden voor hen zeer gunstig nu: ze krijgen te maken met milde winters en meer dan voldoende voedsel. Als alles goed gaat, dan planten beverratten zich meerdere keren per jaar voort en krijgen ze in één worp vier tot zes jongen. Dan stijgen hun aantallen dus exponentieel. We zien bovendien dat hun bevolkingsdichtheid vaak hoger is in rivieren en waterlopen in bebouwde gebieden”, reageert Ondřej Mikulka van het Tsjechisch Departement van Bosbeheer en Dierenmanagement.

De overbevolking van de dieren tegenhouden is niet simpel, maar het achtste district in Praag communiceert duidelijk: “Stop met hen eten te geven! Dit ongedierte hoort niet thuis in ons land, waar ze niet vandaan komen en geen natuurlijke vijanden hebben”, klinkt het.