Tapinoma magnum
Een invasieve mierensoort, oorspronkelijk uit Noord-Afrika en het Middellandse Zeegebied, verspreidt zich snel door Europa. Deze mier, de Tapinoma magnum, bekend om zijn grote superkolonies, heeft inmiddels al Frankrijk, Duitsland en Zwitserland bereikt en veroorzaakt daar aanzienlijke problemen.
De Tapinoma magnum is aan een snelle opmars bezig in Noord-Europa. Deze insecten, die afkomstig zijn uit landen als Marokko, Algerije, Tunesië, Spanje en Italië, hebben zich razendsnel naar het noorden verplaatst, meldt Mail Online. Ze vallen onder de familie Formicidae en de onderfamilie Dolichoderinae. Deze mieren staan erom bekend enorme superkolonies te vormen en verspreiden een opvallende geur die doet denken aan ranse boter. Niall Gallagher, technisch directeur van de British Pest Control Association (BPCA), stelt dat de mieren zich voornamelijk via horticultuurimporten hebben verspreid.
De Tapinoma magnum heeft al aanzienlijke schade toegebracht aan ecosystemen. In Duitsland moest vorig jaar zomer een speeltuin in Kehl sluiten omdat de mieren de hele ondergrond volledig hadden ondermijnd met tunnels, rapporteert SRF. In Zwitserland werd de soort voor het eerst ontdekt in 2018 en is de Tapinoma magnum daar verantwoordelijk voor een "plaag" in Zürich.
Superkolonie in Velsen - Zuid - 18 september 2024
De bewoners van de Goeman Borgesiuslaan in Velsen-Zuid worden al tijden lastiggevallen door het mediterraan draaigatje, een invasieve mierensoort waarvan de naam schattiger klinkt dan hij in werkelijkheid is. Zowel op straat als in de woningen krioelt het van de beesten. Jinke Roode en Claudia Boerhof trekken al tijden bij de gemeente aan de bel, tot nu toe zonder veel succes. Deze mieren zijn in staat om ‘superkolonies’ te bouwen die wel honderden meters lang kunnen worden. Met soms wel tienduizenden tegelijk teisteren ze nu huizen en tuinen in Velsen-Zuid, amper te bestrijden dus.
Plaagmier
Daar waar de plaagmier eerst alleen voorkwam in steden en dorpen is ie nu voor het eerst in een natuurgebied aangetroffen. Op de Waalsdorpervlakte trof EIS-Kenniscentrum Insecten een reusachtige kolonie aan. De plaagmier (Lasius neglectus) staat er om bekend dat hij leeft in superkolonies met honderden tot duizenden koninginnen, die eitjes leggen.De plaagmieren komen oorspronkelijk uit Centraal-Azië, en zijn naar alle waarschijnlijkheid via potplanten ons land binnengekomen. In de steden zorgen ze voor flinke overlast. Zo kan bestrating flink verzakken. En nu is de plaagmier dus voor het eerst in een natuurgebied aangetroffen. Op de Waalsdorpervlakte nabij De Haag, een Natura 2000 gebied van waterwinbedrijf Dunea. Ecoloog Maarten Werink : “We gaan samen met EIS/Naturalis onderzoeken welke schade deze plaagmier in ons gebied aanricht. Hopelijk valt het wel mee. Maar als waterwinbedrijf zijn wij natuurlijk extreem alert op dit soort exoten." Naast de overlast aan gebouwen richt de plaagmier ook schade aan in de natuur. De plaagmier leeft van zoete honingdauw: een uitscheidingsproduct van bladluizen. Voor de bladluis ook fijn want ze worden verzorgd en beschermt door de plaagmier. Door de enorme aantallen plaagmieren in een boom zal het aantal bladluizen ook toenemen wat ten koste kan gaan van de boom. Ook concurreert de plaagmier met lokale mierensoorten om voedsel en habitat. Rick Buesink van EIS: “Er is heel weinig bekend van deze plaagmier. Het is dus tijd voor een grootschalig onderzoek naar hoe de plaagmier exact leeft, hoe diep die zijn tunnels graaft en hoe groot de ecologische schade is van deze megakolonies.“
Waalsdorpervlakte
Bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) van de NVWA heeft onderzoek laten uitvoeren naar de aanwezigheid en effecten van de invasieve plaagmier op de Waalsdorpervlakte. Deze exotische mierensoort komt oorspronkelijk uit Centraal-Azië. De superkolonie bij de Waalsdorpervlakte is de eerste kolonie plaagmieren die in een natuurgebied in Noordwest-Europa is waargenomen. Bekend is dat de plaagmier in stedelijk gebied schade en overlast kan veroorzaken. In Nederland zijn effecten op de natuur nog niet eerder onderzocht. Het onderzoek op de Waalsdorpervlakte is in 2024 uitgevoerd door drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder Dunea en door Stichting EIS Kenniscentrum Insecten. Uit het onderzoek blijkt dat de plaagmier mogelijke effecten heeft op andere mierensoorten. Ook blijkt de plaagmier te zorgen voor verzakte wegen en overlast in gebouwen. Op basis van deze onderzoeksresultaten en het beperkte handelingsperspectief voor verwijdering van een superkolonie mieren is het belangrijk om verdere verspreiding van de plaagmier via verslepen van grond, bouwmaterialen en groenafval te voorkomen. BuRO adviseert de directeur Natuur van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur daarom om groepen die grond, bouwmaterialen en groenafval verslepen te attenderen op de risico’s van meeliftende mieren.
De plaagmier vormt zogenaamde superkolonies: kolonies met meerdere koninginnen en nesten die sociaal met elkaar zijn verbonden. Op de Waalsdorpervlakte bestrijkt de superkolonie een gebied van minimaal 3,4 hectare, te vergelijken met minimaal 5 voetbalvelden. Dit gebied ligt op de rand van stedelijk Den Haag en is onderdeel van het Natura 2000-gebied Meijendel & Berkheide. Het wordt ook gebruikt als waterwingebied.