Spring naar inhoud

RUPSEN

Dennenprocessierups

Op 21 augustus 2025 maakte het Kenniscen trum Eikenprocessierups bekend dat voor het eerst vlinders van de dennenprocessierups in Nederland waren gevangen in twee feromoonvallen. Het ging om een vlinder in Voorst, Gelderland en twee vlinders in Cadier en Keer, Limburg. Inmiddels is de monitoring afgerond en is het beperkt gebleven tot deze twee locaties. Alle drie de vlinders bleken gepaard te hebben. Deze zomer is er voor het eerst, op initiatief en onder leiding van Silvia Hellingman, gestart met een monitoringnetwerk van feromoonvallen voor de dennenprocessievlinder (Thaumetopoea pityocampa). Dit netwerk loopt van Limburg tot Groningen. De financiering kwam van het Kennisplatform Processierups, de provincies Drenthe, Gelderland, Groningen en Overijssel en de gemeenten Hardenberg en Venray. Bij de eerste leging van de feromoonvallen zijn in Limburg en Gelderland direct de eerste vlinders gevangen. 

Eikenprocessierupsen

Na jaren van daling in het aantal eikenprocessievlinders zien we dit jaar voor het eerst weer een toename. Het aantal vlinders per val lag dit jaar gemiddeld drie keer zo hoog als in 2024. In de noordelijke provincies moet men volgend jaar rekening houden met een hoge plaagdruk. Voor het eerst zijn in alle provincies bronswespen aangetroffen, een natuurlijke vijand die met de vlinders meelift.

Sinds 2009 worden in Nederland jaarlijks de vlinders van de eikenprocessierups gemonitord met behulp van feromoonvallen. Het aantal vlinders geeft een indicatie van de te verwachten aantallen rupsen in het volgende jaar. Een vrouwtje kan 250 tot 300 eitjes afzetten per seizoen. De meeste eitjes worden afgezet op of vlak bij de boom waar ze is uitgevlogen. De vallen zijn voorzien van een soort specifieke lokstof (feromoon) waarmee mannelijke vlinders van de eikenprocessierups worden gevangen. In 2025 zijn met 2.164 vallen, verspreid over het land, de vlinders van de eikenprocessierups gemonitord. De vallen zijn drie keer geleegd tussen half juli en eind september. In totaal zijn 38.997 vlinders van de eikenprocessierups gedetermineerd. Het gemiddeld aantal vlinders per val komt daarmee uit op 18,0 (zie onderstaande grafiek en animatie). Dat is een verdrievoudiging van het aantal in 2024 (5,3 vlinders per val). Het aantal vlinders ligt dit jaar nog ver onder het gemiddelde van 73,4 dat we in 2018 vingen. Dat hoge aantal ging toen vooraf aan het eikenprocessierupsenpiekjaar 2019. Toen werden in ruim de helft van de gemonitorde eiken eikenprocessierupsen aangetroffen.