Spring naar inhoud

De tijgermug zal binnen twee tot vijf jaar waarschijnlijk permanent gevestigd zijn in Nederland. Het is dan niet meer mogelijk om de Aziatische exoot overal uit te roeien, meldt demissionair minister van Volksgezondheid Jan Anthonie Bruijn. De mug kan verschillende tropische infectieziekten overbrengen.
De verwachting komt van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), schrijft de minister in een Kamerbrief.

De tijgermug kan tropische infectieziekten zoals dengue (knokkelkoorts), zikakoorts en chikungunya overbrengen. Permanente vestiging kan dus risico's opleveren voor de volksgezondheid, aldus Bruijn. De minister heeft verschillende adviezen gevraagd over de monitoring en bestrijding van de tijgermug.

De meestgehoorde symptomen bij mensen met dengue zijn heftige hoofdpijn achter de ogen, hoge koorts, braken en hoesten. Bij chikungunya gaat het vaak om koorts, pijnlijke gewrichten en in sommige gevallen huiduitslag. Ook afgelopen zomer waren er weer veel tijgermuggen in Nederland. Bij de bestrijding moest voorrang gegeven worden aan plekken waar de mug zich mogelijk zou vestigen, omdat gehele bestrijding niet meer mogelijk was. In juli zei muggenexpert Bart Knols al tegen NU.nl dat het "een kwestie van tijd is, dan verliezen we de strijd en dan zijn ze er gewoon".

Tijgermug prikt overdag

Naast de ziektes die ze kunnen overdragen, is het vervelende aan tijgermuggen dat ze overdag prikken. "Als een mug 's nachts prikt, dan plaats je een hor of ga je onder een klamboe liggen en ben je beschermd", aldus Knols. Overdag gaat dat niet. "Dan ga je ergens op een terras een cappuccino drinken en word je gepakt." De exoot duikt sinds 2005 op in Nederland en is vooral deze kant op gekomen via de import van gebruikte banden en stekjes van de Lucky bamboo-plant. De afgelopen jaren komt de mug steeds vaker via auto's en vrachtauto's uit Europese landen met veel muggen, zoals Italië, Spanje en Frankrijk.

Het is een gek gezicht, een zwemmende wasbeer in de Vecht in Utrecht. Het dier, met z'n kenmerkende gestreepte staart, zwom afgelopen zomer in de stad. Een hardloper merkte het dier op en maakte een filmpje. Een schattig gezicht, maar het is geen goed nieuws.

In onze provincie zijn er afgelopen jaren een stuk of vijf meldingen gedaan van wasberen. Dat betekent dat je nog niet kunt spreken van een probleem. Dat is heel anders in Limburg en inmiddels ook in Noord-Brabant. In Limburg is het dier actief bestreden en zijn de eerste honderd wasberen opgevangen bij Stichting Aap in Almere. Maar de opvang zit vol en de wasberen die nu gevangen worden, worden gedood. Er is simpelweg niet voldoende plek om de dieren op te vangen.

"In heel Nederland neemt het aantal meldingen van wasberen afgelopen jaren toe", zegt Maurice La Haye van de Zoogdiervereniging. Sinds 2017 is er een wasberenmeldpunt en daarop komen steeds meer meldingen binnen. Dat wil volgens hem niet per se zeggen dat het aantal wasberen toeneemt: "Er komt steeds meer aandacht voor de wasbeer in ons land, daarom denken we dat het aantal meldingen toeneemt."

Bedreiging voor de biodiversiteit

Dat er nu een wasbeer in Utrecht is gezien, is volgens La Haye wel bijzonder en dat blijft het hopelijk ook. Europese regelgeving zegt namelijk dat de populatie in heel Europa zo klein mogelijk gehouden moet worden. Het dier komt hier van nature niet voor en is een bedreiging voor de biodiversiteit. "In heel Europa zien we een opmars van het dier en de aantallen nemen flink toe", en dus is het belangrijk dat overal zo snel mogelijk wordt ingegrepen. "Als de aantallen klein zijn, is de overlast ook nog te overzien."

De zwemmende wasbeer verbaast Jeroen Nuissl van de Faunabeheereenheid Utrecht niet. "De indruk bestaat dat er niet veel wasberen in de provincie zijn. Al is de eerste wasbeer al doodgeschoten." De Provincie Utrecht heeft de opdracht verstrekt aan jagers om het dier te bestrijden. Dat is nodig anders kan het aantal wasberen toenemen: "Een wasbeer kan zich goed aanpassen en vertoont opportunistisch gedrag tegenover mensen en andere dieren. Het leeft van menselijk afval en dat is in de stad overal wel te vinden", legt Nuissl uit.

Wasberenhoofdstad van Europa

De wasbeer komt oorspronkelijk uit Noord Amerika en is in de jaren '30 in Duitsland uitgezet om op te jagen. Ook is het dier naar Europa gehaald voor het bont. Het zijn hele slimme dieren en daarom ontsnappen wasberen regelmatig: "Vooral de privé- en kleine dierentuinen zijn een bron van een nieuwe populatie wasberen", legt La Haye uit.

De dieren zijn een bedreiging voor andere dieren in Europa. Daarnaast veroorzaken ze veel overlast. Ze wroeten in afval en beschadigen huizen. In de Duitse stad Kassel weten ze wat dat betekent "daar is het probleem ongekend', legt La Haye uit. Kassel wordt gezien als de wasberenhoofdstad van Europa. "Ik ben er afgelopen jaar geweest. Alle regenpijpen hebben daar een raster. Je kattenluik moet je ook beschermen, anders komen ze je huis in." Op internet zijn beelden te zien van tientallen wasberen in parken en op straat.

Wasberenmeldpunt

Als je een wasbeer ziet, probeer dan een filmpje of foto van het dier te maken en maak een melding. "Dat helpt ons ook in het advies richting provincies als het gaat om bestrijding van de wasbeer", aldus La Haye.