Uitrukken, maaien, knippen, afdekken, heet water, stroom… of toch maar de gifspuit met glyfosaat (Roundup) erop? Een uiterst gevaarlijk en schadelijk goedje. De bestrijding van de Japanse Duizendknoop is niet eenvoudig en een zaak van ‘lange adem’ schrijft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
De voormalige ‘belt’ aan het Cypressehout in Westerwatering wordt een natuurplek. Maar voordat het zover is moet de Japanse Duizendknoop eruit. Daarom wordt grondig grondverzetwerk tegen de invasieve exoot ingezet. De wortels worden diep uitgegraven, wat achterblijft wordt afgedekt. Daar komt een nieuwe laag grond (zonder wortelresten) overheen om te voorkomen dat de Duizenknoop opnieuw de kop opsteekt.
Wij telden niet minder dan vier apparaten (draglines, trekkers, trucks) voor het grondverzet. Een daarvan is er zelfs al een keer omgekukeld. Het werk is in juni begonnen (en had eigenlijk al klaar moeten zijn). In september worden paden en een trap aangebracht en wordt begonnen met de inrichting van de top van De Belt. In het najaar worden het groen en de bomen geplant.
De Raad van State behandelde maandag een zaak over maatregelen die worden genomen tegen tijgermuggen. Deze exotische muggen kunnen ernstige ziekten overbrengen. Daarom willen we ze hier niet hebben, maar volgens experts gaan we de strijd tegen het insect verliezen. "Het is een kwestie van tijd, dan verliezen we de strijd en dan zijn ze er gewoon", zegt muggenexpert Bart Knols. Tijgermuggen kunnen tropische ziektes zoals dengue, chikungunya en zika overdragen. Voor dengue en chikungunya zijn er vaccinaties, maar op dit moment worden die alleen aan reizigers gegeven.
De meestgehoorde symptomen bij mensen met dengue zijn heftige hoofdpijn achter de ogen, hoge koorts, braken en hoesten. Bij chikungunya gaat het vaak om koorts, pijnlijke gewrichten en soms huiduitslag.
Naast de ziektes die ze kunnen overdragen, is het vervelende aan tijgermuggen dat ze overdag prikken. "Als een mug 's nachts prikt, dan plaats je een hor of ga je onder een klamboe liggen en dan ben je beschermd", zegt Knols. Overdag gaat dat niet. "Dan ga je ergens op een terras een cappuccino drinken en word je gepakt."
Tijgermuggen zijn nu nog niet gevestigd in Nederland. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is de instantie die de muggen probeert tegen te houden. "De NVWA heeft tot op heden steeds de lokale uitbraken onder de knie weten te krijgen", zegt Knols. De eerste tijgermug werd in 2005 ontdekt. Daarna namen de aantallen toe.
"2023 was echt een piekjaar", zegt muggenonderzoeker Tessa Visser van Wageningen University & Research. Toen werden 150 meldingen gemaakt. In 2024 gaat het om 106 vondsten. Dit jaar gaat het tot nu toe om 25 waarnemingen.
"Als je naar het bredere plaatje binnen Europa kijkt, dan wordt de situatie wat benauwder", zegt Visser. In de landen om ons heen heeft de tijgermug zich namelijk al wel gevestigd. Zo laat onderstaand kaartje zien dat er tijgermuggen vlak over de grens in België en Duitsland zitten. "We worden als het ware ingesloten vanuit het zuiden."
Rood geeft aan waar de tijgermug zich heeft gevestigd, geel waar het dier is waargenomen en grijs betekent dat er geen data zijn. Beeld: European Centre for Disease Prevention and Control
Vakantiegangers nemen muggen mee
"Oorspronkelijk was het een probleem van bandenimporteurs en importeurs van bamboeplantjes", zegt Knols. Maar nu is het probleem veel breder. "Het gaat echt over het Nederlandse publiek dat de muggen meeneemt", vult Visser aan. De tijgermuggen liften mee met mensen die terugkomen van vakantie uit landen waar de insecten zich al gevestigd hebben, zoals Frankrijk, Spanje en Italië.
"Die muggen leggen eitjes bij iemand in de tuin en dan hebben we een uitbraak midden in een woonwijk", aldus Knols. "De Europese Unie heeft dit hele probleem veel te laat aangepakt. En deze beesten stoppen niet bij de grens." Daarom komt er een moment waarop bestrijden geen zin meer heeft. Visser schat dat het binnen drie à vijf jaar zover zal zijn. "Maar dat we die mug hier hebben, wil nog niet betekenen dat we dan ook de virussen hebben die zo'n mug kan overdragen." Naast een mug moeten er voor het overdragen van virussen ook mensen zijn die de ziekte hebben, en die twee moeten "in een langere warme periode" bij elkaar komen, benadrukt Visser. "De temperatuur is voor de mug belangrijk, maar ook voor het virus."
