Spring naar inhoud

Met de herfst voor de deur en het dalende kwik zou je denken dat de Aziatische hoornaars minder actief worden. Maar niets is minder waar. Bij bijenhoudersvereniging Sint Ambrosius in Reusel veroorzaken de beestjes nog altijd flinke overlast: ze vreten de honingbijen in rap tempo op. De vallen van imker Pierre zitten binnen no time vol, zelfs in oktober. Pierre Sanders plaatste dinsdagmiddag twee grote vallen bij zijn bijenkasten in Reusel om de hoornaars te vangen. Daarin zit een mengsel van aanmaaklimonade en trappit: een zoet goedje waar het roofzuchtige insect dol op is.

Nu, een dag later, zitten de vallen helemaal vol met zoemende reuzewespen. "En dat is best verwonderlijk, want ik heb hier in het voorjaar al veertig koninginnen gevangen", zegt Pierre. "Ik ging ervan uit dat de overlast daardoor wel minder zou zijn." Ondertussen zwiept hij met zijn netje de ene na de andere hoornaar uit de lucht. Met de achterkant van een dikke merkstift drukt hij de insecten dood. "Als het kraakt, dan is het goed", zegt hij. "Het is een ramp", zegt de imker. "Ik ben dit seizoen al zeker vijf bijenvolken kwijtgeraakt door de hoornaars. Zo’n beest doodt zo vijf kilo aan bijen. En als de kolonie een beetje verzwakt is, dan wordt het nest helemaal uitgemoord."

Pierre is in de omgeving gaan kijken of hij ergens een hoornaarsnest zag, maar zonder resultaat. De hoornaars voorzien van een merkteken en dan kijken waar ze naartoe vliegen, is lastig. "Ik kan ze maar een klein stukje volgen." Afgelopen zomer werd in Reusel-De Mierden verwoed geprobeerd met zelfgemaakte vallen de koninginnen van de hoornaar te vangen. En met succes. In totaal kregen ze zeker 345 koninginnen van de killerwesp te pakken.

De provincie gaat de bestrijding van de Aziatische hoornaar anders aanpakken. Dit jaar probeert de provincie nog zoveel mogelijk nesten te verwijderen, maar vanaf 2026 worden alleen nog nesten bestreden die een concreet gevaar vormen voor de biodiversiteit of de volksgezondheid. Gemeenten, waterschappen en terreineigenaren moeten vanaf 2026 zelf zorgen voor de bestrijding van de Aziatische hoornaar. Voor dit seizoen trok de provincie aanvankelijk 275.000 euro uit om nesten te bestrijden. Dat budget was al voor het einde van het seizoen op. Daarom is er nog eens 110.000 euro extra bijgekomen. In totaal gaat het dus om 385.000 euro. Toch blijkt het onmogelijk om alle nesten te verwijderen. “Er worden zoveel nesten gevonden dat het niet meer lukt om overal in te grijpen”, zegt gedeputeerde Hagar Roijackers (Natuur). “Daarom richten we ons nu vooral op nesten die een gevaar vormen, bijvoorbeeld bij speelplaatsen.”

Steun voor imkers

De Aziatische hoornaar vormt een grote bedreiging voor honingbijen. Om imkers te ondersteunen trekt de provincie daarnaast nog eens 55.000 euro extra uit. Met dat geld kunnen imkers beschermingsmiddelen kopen voor hun bijenkasten of speciale apparatuur om nesten te bestrijden. Gedeputeerde Marc Oudenhoven (Landbouw& Voedsel): “De hoornaar jaagt actief op bijen en kan zo de biodiversiteit en voedselproductie bedreigen. Daarom willen we de imkerij helpen.”

Van uitroeien naar beheersen

Toen de Aziatische hoornaar in 2017 voor het eerst in Nederland opdook, was het doel nog om de soort uit te roeien. Maar sinds 2021 is duidelijk dat dat niet haalbaar is. Nieuwe opsporingstechnieken helpen wel, maar het aantal nesten neemt nog steeds toe. Daarom is de landelijke strategie inmiddels aangepast: de soort wordt niet langer uitgeroeid, maar beheerst. Vanaf 2026 gaat de provincie dus alleen nog ingrijpen bij nesten die echt een gevaar opleveren, terwijl gemeenten en andere partijen verantwoordelijk worden voor overlast in hun eigen gebied.