BRON: RTV NOORD / 26 MEI 2025 / STEVEN RADERSMA
Een onverwachte nieuwkomer in natuurgebied De Onlanden onder de stad Groningen: een wildcamera legde daar een goudjakhals vast. De vraag is of het dier zich hier blijvend zal vestigen. Er gaat een golf van opwinding door de app-groep van de vrijwilligers van Stichting Natuurbelang de Onlanden. Eén van de wildcamera’s in het gebied heeft een bijzondere gast op beeld vastgelegd. Het blijkt een goudjakhals te zijn, de eerste die in De Onlanden is gezien, en bovendien voor heel Nederland het eerste exemplaar van 2025. ‘Hier is het’, zegt Michel Wijnands. ‘Onder deze brug hangt de camera die de goudjakhals heeft vastgelegd.’
Maar een paar seconden
Wijnands is bestuurslid van Natuurbelang De Onlanden, en struint regelmatig door het gebied. Onder aan een talud, met onze laarzen in het natte gras, zien we de camera goed hangen en kijken we op een smartphone naar de beelden die eind maart zijn gemaakt. Daarop is - in zwart/wit - de goudjakhals te zien. Het duurt maar even: binnen een paar seconden is het dier weer verdwenen.
Kleiner dan een wolf
‘Ze dachten eerst dat het een wolf was’, zegt Wijnhold. ‘Maar ik had gelijk mijn twijfels, omdat het dier vrij klein leek. Ik heb het vergeleken met een steenmarter die door dezelfde camera gefilmd was, van die marter weet ik de afmetingen, dus kon ik het goed vergelijken. Dit dier was inderdaad veel kleiner dan een wolf.’ Navraag bij de Zoogdierenvereniging leert dat Wijnhold het bij het juiste eind heeft: de deskundigen bevestigen dat het op een drafje voorbij lopende dier op de beelden een goudjakhals is. Het is niet vreemd dat het dier eerst voor een wolf wordt aangezien: de jakhals lijkt erg op een kleine wolf, maar de poten, staart en oren zijn verhoudingsgewijs korter en de snuit is spitser. De vacht is rossig bruin tot goudrood, met vooral in de winter op de rug vaak een zwarte gloed.
'Wolf verjaagt de goudjakhals'
Goudjakhalzen komen voor in Azië en Zuidoost-Europa, maar het dier is de laatste jaren bezig het leefgebied uit te breiden. Wijnhold denkt dat daar een combinatie aan factoren ten grondslag ligt. ‘Het klimaat verandert, waardoor ook ons land aantrekkelijk wordt voor deze dieren. En er is ook steeds meer nieuwe natuur, zoals hier in De Onlanden. Ook het oprukken van de wolf in Europa kan een oorzaak zijn: goudjakhalzen worden verjaagd en misschien wel gegeten door de wolf, dus gaan ze op zoek naar gebieden waar niet veel wolven zijn.’
Eerdere waarnemingen in Groningen
Volgens BIJ12, de organisatie die provincies ondersteunt bij natuurbeheer, is de goudjakhals in Nederland een onverwachte nieuwkomer en laat het dier zich sinds 2016 zo nu en dan vastleggen op een wildcamera. Ook in Groningen zijn er waarnemingen geweest: bij Uithuizermeeden en het Lauwersmeergebied werden eerder exemplaren gezien.
Zal de goudjakhals zich hier vestigen?
Volgens Wijnhold is het nog afwachten of de goudjakhals een vaste gast wordt in De Onlanden. ‘Ik denk dat dit dier op zoek is naar een partner, en als hij die gevonden heeft blijft hij misschien. De goudjakhals wordt ook wel ‘rietwolf’ genoemd, omdat hij graag in het riet jaagt. De Onlanden hebben uitgestrekte rietvelden en voldoende droge plekken om een hol te maken.’ Als de goudjakhals blijft kan het nog wel eens druk worden in het natuurgebied vlak onder de stad Groningen. ‘Ze hebben maar een klein territorium nodig’, weet Wijnhold. ‘Ik denk dat er hier wel ruimte is voor vier, vijf, misschien wel zes roedels.'
'Niet gevaarlijk'
Aan de naam jakhals kleeft het imago van een gevaarlijk, agressief dier, maar daar hoeven we hier niet bang voor te zijn, verklaart Wijnhold. ‘Bij jakhals krijg je misschien wel het beeld van een Afrikaans beest. Maar dit is een totaal andere soort. Je kunt hem vergelijken met een vos, daar zijn we ook niet bang voor.’