Spring naar inhoud

Een spinnensoort met opvallend grote kaken en twee tot drie 'tanden' heeft zich aan de Nederlandse en Belgische kust gevestigd. Dat brengt de Belgische vereniging Natuurpunt woensdag naar buiten. Het gaat om de noordelijkste waarnemingen binnen Europa. De spinnensoort Enoplognatha mandibularis komt vooral voor in de regio rond de Middellandse Zee, Noord-Afrika, Turkije en verder tot in Centraal-Azië. In Nederland en België lijkt de spin een voorkeur te hebben voor open, zandige gebieden met weinig begroeiing. De spinnensoort hoort bij het geslacht van de tandkaken (Enoplognatha) en de familie van de kogelspinnen (Theridiidae). Het zijn de mannetjes die de vergrote kaken hebben.

Mannetjes kunnen 2,2 tot 6 millimeter groot worden en vrouwtjes maximaal 8 millimeter. Daarmee zijn ongeveer even groot als een lange rijstkorrel. "Deze spinnensoort is volstrekt ongevaarlijk voor de mens", zegt Natuurpunt, dat je zou kunnen zien als de Belgische tegenhanger van Natuurmonumenten. De spinnensoort werd al in 2022 in België en in 2023 in Nederland gezien tijdens gericht onderzoek en monitoringsprogramma's, maar Natuurpunt brengt het nieuws nu pas naar buiten.

Beeld: Links een vrouwtje, rechts een mannetje (Pierre Oger, Natuurpunt)

In Nederland gaat het om een mannetje aan de Nederlandse kant van natuurgebied het Zwin bij Cadzand. In België zijn twee populaties met minstens tien spinnen ontdekt. Begin dit jaar werden de bevindingen gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift. De ontdekking laat volgens Natuurpunt zien hoe snel de natuur verandert.

Aziatische hoornaars vormen een groot probleem voor onze bijenpopulatie en daar proberen vrijwilligers, zoals Ann en Dieter uit Roeselare, iets aan te doen. Ze maken jacht op de dieren en konden zo al tientallen nesten weghalen. En ook u kan een oogje in het zeil houden.

De Aziatische hoornaar is niet meer weg te denken uit België. Maar gelukkig zijn er ook in West-Vlaanderen vrijwilligers die daar samen met de provincie iets aan proberen doen. Sinds enkele jaren jagen ze op de invasieve soort die een groot probleem vormt voor onze eigen bijenpopulatie. Dat doen ze onder andere met lentevallen.

131 nesten

Later dit jaar werkt het duo ook met lokpotten. Aan de hand daarvan kunnen ze de afstand tot het nest inschatten en zelf op zoek gaan. Vorig jaar ontdekten ze maar liefst 131 nesten en 566 koninginnen in Roeselare: het hoogste aantal in Vlaanderen. Ook de hulp van burgers is daarbij cruciaal.

Ogen open houden

“Nu is het zaak om oren en ogen open te houden om hoornaars te spotten en indien mogelijk ook nesten te spotten. Ze maken nu de nesten beschut en laag. Dus ergens onder een dakoversteek, in een tuinberging ... Ik zou burgers willen vragen om actief uit te kijken”, klinkt het bij Wouter Vuylsteke van provincie West-Vlaanderen. Hij geeft ook tips over hoe je zo’n hoornaar herkent. “Ze hebben een zwarte borst en zijn erkend met een gele ring. Ze hebben ook gele poten. Als je de grootte bekijkt, kan je dat vergelijken met het onderste kootje van je middelvinger.”

Wie in Vlaanderen zelf een hoornaar of een nest ziet, kan dat altijd melden via www.vespawatch.be.